Nasa’nın geçmişten günümüze mars gezegeninde yapmış olduğu keşifler nelerdir? Bugüne kadar Mars’ta neler keşfedildi?
Geçmiş yüzyıllardan bu yana uzay ve havacılık alanında önemli çalışmalar gerçekleştirilmektedir. Ülkemizde de bu çalışmaların en büyük kanıtı, geçmiş tarihlerden günümüze uzanan gözlemlerin yapıldığı rasathanelerdir.
Günümüzde ise uzay çalışmalarının bu kadar hız kazanmasındaki en büyük faktör teknolojik gelişmelerdir. Artık uzaya gönderilen araçlar üzerinde oluşan veriler dakikalar içerisinde analiz edilebilir biçimde ulaşmaktadır. Bu sayede uzay alanında oldukça önemli adımlar atılabilmektedir.
Bu adımlar arasında ise yıllardır ilgi konusu olan Mars gezegeni yer alır. Geçtiğimiz günlerde Mars’a yolculuğunu başarılı bir şekilde tamamlayan Perseverance keşif aracı da, Mars’ın keşfinde tarihi bir adım niteliğini taşımaktadır.
Mars Gezegenine Gönderilen İlk Keşif Araçları
Dünya’daki yaşamın haricinde bir yaşam belirtisi arama hedefi günümüzle sınırlı kalmış bir hedef değildir. Uzay araştırmalarının öncüsü olan Nasa, 1964 yılında Mars gezegenine ilk fırlatmaları gerçekleştirmiş ancak istenilen sonuçlarla karşılaşılmamıştır.
Mars’a gönderilen ilk uzay araçlarından Mariner 3 ve Mariner 4 isimlerindeki uzay araçlarından yalnızca Mariner 4 başarılı olabilmiştir. O da yalnızca Mars gezegeninin sadece yakınından geçmeyi başarabilmiştir. Bu da gezegen hakkında herhangi bir veri elde edilmesinde yeterli olmamıştır.
Mars’a keşif aracı fırlatma denemelerinin ardından 1976 yılında yine Nasa tarafından tarihe iz bırakan yeni atış denemeleri gerçekleşmiştir. Viking 1 ve Viking 2 isimlerindeki bu keşif araçları, Mars gezegenine başarılı bir şekilde iniş yapmış ve yeryüzüne dair ilk fotoğrafların elde edilmesini sağlamıştır.
Nasa’nın 1976 yılında Mars gezegenine gönderdiği keşif aracı denemelerinin ardından, teknolojik gelişmelerin uygulandığı yeni bir keşif aracının tasarımına başlandı. Bu gelişmelerin sonunda 1996 yılında Pathfinder isimli uzay aracı ile Mars gezegenine yeni bir fırlatma gerçekleşmiştir.
Mars’a 1997 yılında ulaşmayı başaran Pathfinder, diğer keşif araçlarından farklı olarak yanında Sojourner isimli bir gezgin taşımaktadır. Bu araç Mars tarihinde bir ilke imza atarak, gezegenin yüzeyinin incelenmesi ve uzaktan araç kontrolünün deneyimlenmesini sağlamıştır.
Bu fırlatma denemelerinin ardından Nasa, hedeflerine her zaman bir yenisini daha ekleyerek teknolojiyi keşif araçlarında uygulamaya devam etmiştir.
Yakın Geçmişte Mars’a Gönderilen Keşif Araçları
1997 yılının ardından Mars gezegeninin çeşitli konumlarına pek çok keşif aracı gönderilmiştir. Bu keşif araçlarının ortak amacı, Mars gezegeninde bir yaşam belirtisi bulmaktır.
Geçmiş zamanlarda bir yaşamın olabileceği hakkında kesin bir bilgiye sahip olunamayan Mars gezegeninden, çeşitli görseller ve numunelerin toplanmasını amaçlanmıştır. Yakın geçmişte Mars’a başarılı bir şekilde iniş yapan keşif araçları şu şekildedir:
l Spirit: 10 Haziran 2003 yılında fırlatılan keşif aracı, Mars yüzeyinde 2003 yılından 2010 yılına kadar aktif halde bulunmuştur.
l Opportunity: 7 Temmuz 2003 yılında fırlatılan keşif aracı, 10 Haziran 2018 tarihinde kadar Mars yüzeyinde aktif halde inceleme gerçekleştirmiştir. Öngörülen yaşam süresinin oldukça üzerinde hizmet veren Opportunity, Mars gezegeninde gerçekleşen kum fırtınasından dolayı dünya ile bağlantısını koparmıştır. Yüzeyde gerçekleştirdiği yaklaşık 45 kilometrelik yolculukla önemli bilgilerin elde edilmesini sağlamıştır.
l Phoenix: 7 Ağustos 2004 yılında fırlatılan Phoenix keşif aracı, Mars gezegeninin buzul bir konumuna iniş gerçekleştirmiştir. Keşif aracının temel görevi bölgedeki suyun tarihsel gelişimine ışık tutmak ve ardından buzul bölgedeki olası yaşam izlerine ulaşmaktır.
l Curiosity: 26 Kasım 2011 yılında fırlatılan Curiosity, Mars gezegenin iklimini ve jeolojik yapısını incelemek için gönderilen robotik bir keşif aracıdır. İnsanlı Mars yolculuğunun imkanlarının tespit edilmesinde önemli bir göreve sahiptir. Ayrıca aktif olarak Mars yüzeyindeki incelemelerine devam etmektedir.
l Insight: 5 Mayıs 2018 tarihinde fırlatılan Insight, Mars gezegeninin derinliklerinin keşfi için görevlendirilen bir keşif aracıdır.
Mars Gezegenine İniş Nasıl Gerçekleşir?
Mars gezegeninin sahip olduğu atmosfer oldukça ince bir yapıdadır. Bu nedenle Mars yüzeyine gönderilen uzay araçlarının iniş süreleri oldukça önem arz etmektedir. Çünkü, gezegene ulaşmak için büyük bir hıza ulaşan uzay araçlarını ince bir atmosfer tabakası karşıladığından, yetersiz sürtünme gerçekleştiğinden hızlarını düşürememektedirler.
Mars yüzeyine gerçekleştirilen pek çok fırlatma denemeleri de bu sebep dolayısıyla başarısız olmuştur.
Keşif araçlarının tasarımında da özellikle 7 dakikalık inişin başarılı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için paraşüt ve iniş takımlarının tasarımlarına dikkat edilmektedir.
Marstaki radyo sinyallerinin Dünyaya ulaşabilmesi de yaklaşık 11 dakika sürdüğünden, olası bir sorunun Nasa yetkilileri tarafından çözüme ulaştırılması mümkün değildir. Bu nedenle keşif araçlarının tasarımı oldukça önemlidir.
Perseverance Keşif Aracının Görevleri Nelerdir?
Nasa’nın Mars yüzeyine fırlattığı son keşif aracı olan Perseverance, biyolojik kalıntıların tespiti için görevlendirilmiştir. 17 Temmuz 2020 tarihinde fırlatılan Perseverance, 18 Şubat 2021 tarihinde Mars yüzeyinin Jezero Krateri’ne başarılı bir şekilde iniş yapmıştır.
Araç üzerinde pek çok mikrofon ve kamera yer aldığından, merakla beklenen iniş canlı izlenemese de gecikmeli olarak izlenebilecektir.
Jezero Krateri Mars tarihi için önemli olduğundan, herhangi bir yaşam izinin tespiti için incelenmesi gereken bir konumdur. Bölgedeki asıl amaç organik karbonun varlığıdır. Perseverance bu bölgeden yeterli şekilde numune toplayarak, Mars gezegeninde herhangi bir yaşamın olup olmadığı hakkında önemli bir adım atılmasını sağlayacaktır.
Bu fırlatma görevinin sonraki adımı ise, Perseverance keşif aracının topladığı numunelerin alınmasını sağlayacak olan insanlı bir seyahat düzenlemektir. Dünya uzay çalışmalarının öncelikli gündemi olan Mars yüzeyinde şu an aktif olarak çalışan pek çok araç bulunmaktadır.
Hatta Perseverance keşif aracı, 2021 Şubat ayı içerisinde Mars’a ulaşmayı başaran üçüncü araçtır. Gezegen yüzeyine Şubat ayı içerisinde Birleşik Arap Emirliklerinin uydusu ve Çin’in Tianwen Rover isimli keşif aracı gönderilmiştir.
Zaman zaman dijital pazarlama konusunda bir dijital pazarlama uzmanı olarak vereceğim bilgileri takip etmek için mehmetortac.com adresini ve Twitter hesabımı takip etmeyi unutmayın!