Günlük hayatta ya da iş hayatında çeşitli problemlerle, çıkmazlarla karşı karşıya kalınabilir. Amaçlanan yere ulaşma yolunda ya da karşılaşılan engelleri atlatmak adına temel problem çözme teknikleri konularından biri olan 5 neden analizi, bu adımlarda uygulanabilecek ve olumlu sonuçlar alınabilecek sağlam bir tekniktir.
5 Neden Analizi Nedir?
Beş neden analizindeki 5’in anlamı beş neden sorusu soruluyor anlamına gelmez. Buradaki “5” semboliktir. Problemin nereden kaynaklandığına ulaşmak için o problem üzerine “neden?” diye sorular yöneltilerek asıl kusur gün yüzüne çıkarılmaya çalışılır.
Bu irdeleyici soruları bazı durumlarda “3. neden” sorusunu geçemez. Yaklaşık 3 neden sorusu yöneltildikten sonra derindeki asıl kök nedene ulaşılmış olur. 3 neden sorusu bir zorunluluk ya da kalıp değildir. Bu sorular problemin ortaya çıkmasında rol alan kaynağı bulana dek sürer.
Peki 5 neden analizi nasıl uygulanır?
5 Neden Analizinin İşleyişi
Bir problem karşısında nasıl bir çözüm yolu izlenileceği ya da problemi atlatmak için nereden başlanılacağı bilinmiyorsa sebep-sonuç ilişkisini merkezinde barındıran 5 neden analizi tekniği anahtar rol oynar.
Neden sorularına karşı verilen cevaplar anlamsızlaşmaya başlarsa soru sorma işi kesilir ve son verilen mantıklı cevap üzerinden ilerleyerek kaynağı bulup bir çözüm üretmeye dikkat etmeye başlanılır.
5 neden analizinin işleyişini bir benzetmeyle açıklamak gerekirse bu örnek daha iyi kavramak adına uygun olabilir;
Bir öğrencinin sınav sonucu beklediğinden düşük geliyor.
Bu probleme 5 neden analizi yapılır;
-Neden düşük not aldı?
-Neden sorulara doğru cevaplar veremedi?
-Neden sorun mantığını anlayamadı?
-Neden devamsızlıkları oldu?
-Neden sınav tarihine kadar planlı bir program ile ders çalışmadı.
Yukarıda verilen benzetme örneğinde görüldüğü gibi öğrencinin karşılaştığı problemin kaynağına neden soruları ile inilmiş ve en son verilen cevap üzerinden bu problem ortadan kaldırılmıştır.
5 Neden Analizinin Faydaları
-Problemin ortaya çıkmasında asıl rol oynayan kusuru bulunmasına yardımcı olur.
-Sorulan neden soruları ile problemin meydana gelmesinde farklı sebepler arasındaki bağlantı görülür.
-Adında analiz geçmesine rağmen kullanan kişiyi zorlamayarak karşılaştığı problemi kolaylıkla ortadan kaldırmasına öncü olur.
-Sistemli uygulanmasından dolayı problem çözmede oluşacak karmaşıklığı engeller.
-Çözümü aslında basit olabilecek fakat bu basitliğin bir türlü fark edilemediği problemlerde bir rehber veya bir kılavuz görevi üstlenerek sorunu kaynağından yok eder.
-Kolay uygulanabilmesi ve hızlı sonuç verebilmesi açısından kişiye vakit kazandırarak normal yaşantısında cankurtaran işlevi görür.
Bu özellikleri temel problem çözme teknikleri içinden en çok tercih edilme sebepleridir.